Tek Avro Ödeme Alanı

Single Euro Payments Area (SEPA)

Tek Avro Ödeme Alanı, Avrupa bankacılık sektörünün Avro Alanı’nda tüm elektronik ödemelerin bir ülkenin içinde olduğu kadar kolaylaştırılmasını sağlamaya yönelik bir girişimidir. Söz konusu girişim, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası tarafından desteklenmektedir. Ödeme Hizmetleri Direktifi, Tek Avro Ödeme Alanı’nın yasal çerçevesini oluşturmaktadır.

Bu girişim ile Avro Alanı’nın her yerinden banka hesapları arasında hızlı ve güvenli transfer yapılabilecek ve yurt dışında alışveriş yaparken avro ile ödeme yapmak için banka kartı kullanılabilecektir. Tek Avro Ödeme Alanı ile ilgili ilk ürünler, 2008 başından itibaren piyasaya sürülmeye başlanmıştır. Tek Avro Ödeme Alanı sayesinde tüm elektronik ödemelerin nakit ödeme kadar kolay ve hızlı olması sağlanmaktadır. 2011 itibarıyla tümüyle işlerlik kazanan Tek Avro Ödeme Alanı, SEPA Konseyi tarafından idare edilmektedir. Konseyin eş başkanlığı, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası tarafından yapılmaktadır. Üyeleri, piyasanın kullanıcı tarafından beş temsilci (tüketiciler, perakendeciler, işletmeler ve ulusal otoriteler), tedarikçi tarafından beş temsilci (Avrupa Ödemeler Konseyi, kooperatif bankalar, tasarruf bankaları, ticari bankalar ve ödeme kuruluşları) ve Avro sistemini temsilen dört ulusal merkez bankasının yönetim kurulu üyesinden oluşmaktadır. SEPA Konseyi yılda iki kez toplanmaktadır.

Tek Banka Çözümleme Mekanizması

Single Resolution Mechanism

AB Bankacılık Birliği’nin bir ayağı Tek Denetim Mekanizması, diğer ayağı ise Tek Çözümleme Mekanizmasıdır. Tek Denetim Mekanizması kapsamında Avro Alanı’nda denetlenen bankaların etkin bir şekilde denetlenmesine rağmen mali sorunlar yaşayan bankaların olması halinde, bu bankaların kurtarma ve tasfiye maliyetini karşılayacak ve işlemleri yürütmesi amacıyla Tek Çözümleme Kurulu ve Tek Çözümleme Fonu kurulması öngörülmüştür. Tek Denetim Mekanizmasının amacı iflas eden bankaların, vergi mükelleflerine ve reel ekonomiye maliyetinin minimum düzeye indirilerek tasfiye edilmesidir.  

Tek Denetim Mekanizması

Single Supervisory Mechanism (SSM)

Avro Alanı bankacılık sektöründe tek ve ortak gözetim mekanizması kurulmasını amaçlayan sistemdir. Avrupa Komisyonu tarafından 12 Eylül 2012 tarihinde, Avrupa Bankacılık Birliği’ne ilişkin mevzuat düzenlemesi tasarısı sunulmuştur. Tasarıda ortaya koyulan Tek Denetim Mekanizması, iki mevzuat düzenlemesi ve bankacılık birliğine ilişkin bir tebliğden oluşmaktadır. Paketteki mevzuat düzenlemelerinden biri bankacılık alanında denetim mekanizması kurulmasını, diğeri ise Avrupa Bankacılık Kurumu’nun işleyişinin değiştirilmesine ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Bu kapsamda Avrupa Merkez Bankası’na denetim gücü verilirken, Avrupa Bankacılık Kurumu, AB bankalarının mali düzenlemelere uyumunu izleme görevini sürdürecektir. Mevzuat tasarısıyla, Avro Alanı üye ülkelerinin bankacılık alanında gözetimi ve denetiminin tek yetkili kurum olarak Avrupa Merkez Bankası tarafından sağlanması öngörülmektedir. Avro Alanı üyesi olmayan diğer Üye Devletler de talep ettikleri takdirde yakın iş birliği halinde birtakım şartlara bağlı olarak bu mekanizmaya dâhil olabileceklerdir.

Mevzuat tasarısı, Avro Alanı’nda bankacılık lisanslarının düzenlenmesi, verilmesi ya da iptali, denetim amacıyla stres testlerinin yürütülmesi gibi Avrupa Merkez Bankası’nın yürüteceği birtakım özel görevleri tanımlamaktadır. Avrupa Merkez Bankası, aynı zamanda ilave sermaye gereksinimi gibi gerektiğinde bankalara daha yüksek ihtiyati tedbirler uygulayabilecektir. Bu amaçla, Avrupa Merkez Bankası’na görevini icra etmesi için denetim ve soruşturma yetkileri verilecektir. Avro Alanı ülkelerinin ulusal denetim kurumları, Avrupa Merkez Bankası’nın “aracı kurumları” olarak Avrupa Merkez Bankası’nın denetimine yardımcı olacak ve talimatlarını takip edeceklerdir. Avrupa Merkez Bankası’nın, Tek Denetim Mekanizması çerçevesinde denetim görevlerini 1 Mart 2014 tarihinde veya ilgili düzenlemenin yürürlüğe girmesinden 12 ay sonra üstlenmesi öngörülmüştür.

Avsurpa Komisyonu'nun Tek Denetim Mekanizması kurulmasına ilişkin teklifi, 12 Eylül 2013 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanmış; 15 Ekim 2013 tarihinde Tek Denetim Mekanizmasına ilişkin EU 1024/2013 sayılı tüzük ve 22 Ekim tarihinde Avrupa Merkez Bankası'na bankaları denetleme görevi veren EU 1022/2013 AB Konseyi tarafından kabul edilmiştir. Tek Denetim Mekanizmasına ilişkin Tüzük, 4 Kasım 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bir yıllık geçiş sürecinin tamamlanmasının ardından Avrupa Merkez Bankası, tek denetim görevini 4 Kasım 2014 tarihi itibarıyla üstlenmiştir.

Teminatlı Tahvil Programı

Covered Bond Programme (CBP)

Alternatif yatırım aracı olan teminatlı tahviller, şirket tahvilleri olup, bunları çıkaran şirketlerin taahhütlerini yerine getirememeleri durumunda, tahvil sahibi yatırımcıların şirketin elindeki varlıklar üzerinden borçlarını karşılayacak şekilde hak talep etmelerine imkân tanır. AMB Yönetim Konseyi, 7 Mayıs 2009 tarihinde Teminatlı Tahvil Alım Programı’nı başlatmaya karar vermiş, programın teknik detayları 4 Haziran 2009 tarihinde açıklanmıştır. Programın amacı, bankaların fonlanması için önemli olan belirli finansal piyasaların desteklenmesidir. 30 Haziran 2010’da tamamlanan program sırasında, birincil ve ikincil piyasalardan 60 milyar avro tutarında teminatlı tahvil alımı yapılmıştır.

Kasım 2011’de, Teminatlı Tahvil Alım Programı yinelenmiş; kredi kurumları ve şirketler için finansman koşullarını iyileştirmeyi ve kredi kurumlarının müşterilerine borç vermelerini teşvik etmeyi amaçlayan bu ikinci programla birincil ve ikincil piyasalardan 40 milyar avro tutarında alım yapılmıştır. İkinci Teminatlı Tahvil Alım Programı Ekim 2012’de sona ermiştir.

Toksik Varlıklar

Toxic Assets

Önemli oranda değer kaybeden finansal varlıklara verilen isimdir, Böyle bir durumda, bu varlıkların uygun ücrete satılabileceği işlevsel bir piyasa bulunmamaktadır. Toksik varlıklar piyasası işlevselliğini kaybettiğinde, donmuş varlıklar (frozen assets) olarak nitelendirilmektedir. Ekonomik şartlar ve dış piyasa ortamı, bu varlıkların değerlerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Toksik varlıklar, özellikle 2008 yılında meydana gelen finansal krizden sonra önem kazanmıştır.

Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı

Transatlantic Trade and Investment Partnership

28 Kasım 2011 tarihinde düzenlenen AB-ABD Zirvesi’nde, küresel ekonomik ve mali krize karşı ABD ve AB’de büyümeyi canlandırmak ve istihdam yaratmak için iki ekonomi arasındaki ticari ilişkilerin güçlendirilmesi ve iki bölge arasında bir ticaret anlaşması çerçevesinin hazırlanmasına yönelik çalışma grubunun oluşturulmasına karar verilmiştir. İlgili çalışma grubu tarafından 11 Şubat 2013 tarihinde yayımlanan nihai raporda, AB ve ABD arasında kapsamlı bir ticaret ve yatırım anlaşması için müzakerelerin başlatılmasının önerilmesi üzerine, ABD Başkanı Obama ve AB liderleri, kapsamlı bir ticaret ve yatırım anlaşmasını hayata geçirmek istediklerini açıklamışlardır. Söz konusu anlaşmanın müzakerelerinde, tarım ve sanayi ürünleri için tarifelerin serbestleştirilmesi, hizmet ticaretinin serbestleştirilmesi, kamu ihalelerine yönelik yatırımların teşvik edilmesi ve bunlara erişiminin kolaylaştırılması, taraflar arasındaki düzenlemelerin uyumlaştırılması, tarife dışı engellerin kaldırılmasının yanı sıra ticaret kuralları, çevre, sürdürülebilir kalkınma ve fikri mülkiyet haklarına ilişkin maddelerin de ele alınması öngörülmektedir. Bu anlaşma ile AB ve ABD’nin özellikle pazar erişimi, düzenlemeler ve tarife dışı engeller alanında önemli sonuçlar elde etmeleri beklenmektedir.

Avrupa Komisyonu’nun 18 Temmuz 2012 tarihinde yayımladığı bir raporda, dış ticaretin serbestleştirilmesinin AB’nin ekonomik büyümesi ve istihdamı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu rapora göre AB ile ABD arasındaki ticaretin serbestleştirilmesi yüzde 5,2 oranında büyüme yaratacak; ihracatı yüzde 1,4, ithalatı ise yüzde 1,35 oranında artıracaktır.

Troyka

Troika

Avro Alanı borç krizi bağlamında Troyka, kurtarma paketi talebinde bulunan ülkelere verilen kurtarma paketlerinin koşullarının uygulanmasını izlemekle görevli üç kuruluşu; Avrupa Komisyonu, AMB ve IMF üçlüsünü tanımlamak için kullanılmaktadır.

Kurtarma paketi kapsamındaki yardımlar, farklı dilimler halinde, troyka heyetine bağlı müfettişlerin onayına bağlı ola- rak verilmektedir. Bu nedenle, troyka heyetine bağlı müfettişlerin kurtarma paketi alan ülkelerin kabul ettikleri reformları uygulamaktaki performansları hakkındaki görüşleri, bir sonraki kredi diliminin zamanlaması bakımından da önem taşımaktadır. Troyka kapsamında Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve IMF arasındaki iş birliği; ülkelerin tekrar sürdürülebilir ekonomik büyüme ve istihdam yaratma yoluna sokabilmeleri için gerekli politikaların uygulamasına yönelik yapılan görüşmelerde azami tutarlılık ve etkinliğin sağlanması amaçlamaktadır.

Türev Araçlar

Derivatives

Değeri başka bir finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan veya dayanak varlıktan türeyen finansal araçlardır. İki veya daha çok taraf arasında bir sözleşme olan türev araçların değeri, dayanak varlığın değerindeki dalgalanmalar ile belirlenmektedir. En yaygın dayanak varlıklar, hisse senetleri, bonolar, emtia, para birimleri, faiz oranları ve piyasa endeksleridir. Türev araçlar genellikle yüksek riskli yatırım araçlarıdır. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, forward ve swap sözleşmeleri en yaygın türev araçlardır.

AB’de yaşanan ekonomik kriz, türev araçlarla ilgili risklerin tezgâh üstü piyasada yeterince karşılanmadığını ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda Komisyon, bu risklerin azaltılmasına yönelik çalışmalar yapmış ve finansal türevlere ilişkin 648/2012 Sayılı Tüzük, 16 Ağustos 2012’de yürürlüğe girmiştir. Tüzük, Eylül 2009’da Pittsburgh’daki G-20 Zirvesi’nde verilen taahhütlerin yerine getirilmesini ve finansal piyasalar için daha güvenli bir düzenleyici çerçeve oluşturulmasını da sağlamıştır. Tüzük uyarınca, Avrupa’daki tüm türev araç işlemleri ticari veri tabanına raporlanacak ve bu veriler Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi de dâhil olmak üzere, tüm denetim makamlarının erişimine açık olacaktır. Tüzük, ayrıca türev araç sözleşmelerinin merkezi karşı taraflarca gerçekleştirilmesini şart koşmakta ve merkezi karşı taraflar için sıkı örgütsel ve davranışsal koşullar getirmektedir. Komisyon, 19 Aralık 2012 tarihinde tezgâh üstü türev araçlar, merkezi karşı taraflar ve ticari işlem veri tabanı ile ilgili bu Tüzüğü tamamlayan dokuz düzenleyici ve uygulamaya dönük teknik standartları kabul etmiştir.