Polonya

Krize rağmen büyüyen ülke

AB’nin en büyük altıncı ekonomisi olan Polonya, küresel krizi nispeten daha güvende atlatan ülkeler arasında konumlanıyor. 2008-2011 döneminde AB GSYİH’si binde 6 oranında azalırken, Polonya ekonomisi yüzde 15,7’lik kümülatif büyüme kaydetti. AB’ye üye olduğunda kişi başına GSYİH oranı AB ortalamasının yüzde 51’i oranında olan Polonya, bu oranı 2011 yılında yüzde 64’e ve 2012 yılında yüzde 67’ye yükseltti. Polonya Maliye Bakanlığı’nın Çok Yıllı Devlet Maliye Planı doğrultusunda, 2017’de bu oranın yüzde 74’e ulaşması hedefleniyor.  Polonya’nın, diğer ekonomilere oranla krizden daha az etkilenmesinin nedenleri ise yüksek iç talep, finans sektörünün sıkı denetim altında olması ve Polonya’nın Avro Alanı dışında kalarak esnek kur sistemini uygulaması olarak sıralanabilir. Bunların ötesinde, Polonya ekonomisinin, büyük ölçüde AB’nin ve Avro Alanı’nın en büyük ekonomisi ve krizden en az etkilenen ülke konumundaki Almanya’ya bağlı olması da Polonya’nın krizden az etkilenen ülkeler arasında yer almasında rol oynadı. Doğrudan yabancı yatırım akışı, AB yapısal fonları ve yurt dışında yaşayan Polonyalılardan gelen para transferleri de ekonomiye girdi sağlanmasına katkıda bulundu. Ancak, Avro Alanı’ndaki borç krizinin etkisinin artması nedeniyle dış talebin azalması, işsizlik oranındaki artış ve kamu yatırımlarındaki azalma sonucunda, Polonya ekonomisindeki büyüme hızının yavaşlaması ve bütçe açığının yüzde 4’e yükselmesine rağmen Polonya’da Avrupa’nın diğer ülkelerinde olduğu gibi bir ekonomik daralma etkisi görülmedi. Polonya’nın genel ekonomik göstergelerinin krizi nispeten güvende geçirdiğine işaret etmesine ve kriz boyunca GSYİH büyümesinin devam etmesine karşın, genç nüfus işsizliğindeki artış endişe uyandırıyor. 2013 yılında büyümenin hız kaybetmesi ile genç nüfus işsizliği daha da arttı ve işsizlik oranı 2013’te yüzde 10,1’den 10,3’e yükseldi.

Vergilerde kesintiye gidilmesi ve bir kısmı AB yapısal fonlarından finanse edilen yüksek kamu yatırımı, iç talebin desteklenmesi ve büyümenin sürdürülmesinde etkili oldu. Ancak bu politikalar, kamu borcunun GSYİH’ye oranının 2008 yılında yüzde 47,1’den 2012’de yüzde 55,6’ya çıkmasına yol açtı. 2009 yılından bu yana aşırı açık prosedürüne tabi olan Polonya’nın bütçe açığının GSYİH’sine oranını, yüzde 3’lük referans değerin altına çekmesi gerekiyor. Polonya hükümeti, 2012 yılına kadar bütçe açığının GSYİH’ye oranını yüzde 2,97’ye çekmeyi planlıyordu. Ancak bu oranın yüzde 3,9 seviyesinde gerçekleşmesi üzerine, aşırı açık prosedürünün 2014 yılında sonlandırılması amacıyla bütçe açığının GSYİH’ye oranının 2013 yılında yüzde 3,5’e çekilmesi hedefi koyuldu. Fakat Aralık 2013’te kabul edilen Konsey tavsiyesiyle birlikte hedefler; bütçe açığının 2013’te yüzde 4,8’e çekilmesi, 2014’te 3,9’a çekilmesi ve 2015’te 2,8’e çekilmesi şeklinde revize dildi. Polonya bu doğrultuda sert önlemler uygulamaya soktu. Böylece 2013’te bütçe açığının GSYİH’ye oranının 4,3’e düşmesiyle, hedeflenenden daha başarılı bir sonuca ulaşıldı.

Polonya, Bloomberg Doğu Avrupa ve Orta Asya’da En İyi İş Yapılabilecek Ülkeler Listesinde, yirmi bir ülke arasında birinci oldu ve bu doğrultuda 2008’den bu yana yol ve köprülerin ticarete elverişli hale getirilebilmesi için 80 milyar avro harcandı. Bununla birlikte Polonya’da işsizlik oranını düşürmeye yönelik olarak hükümet 2013 yılında yaşam boyu eğitim stratejisini güçlendirmeye yönelik adımlar attı. Öte yandan, Avrupa 2020 Stratejisi yolunda Polonya ekonomisinin gelişmesi için, belli alanlarda daha fazla reformun gerektiğinin de üzerinde duruluyor. Daha fazla reformun gerektiği bu alanları; kamu maliyesi, işgücü piyasası; alt yapı, iş ve inovasyon oluşturuyor. Ayrıca Rusya ile Ukrayna arasındaki krizin, ihracata zarar verebileceği ve enerji fiyatlarındaki kriz sebepli artışın ticari güveni negatif etkileyebileceği öngörülüyor.

25 Mayıs 2015 tarihinde Polonya'da cumhurbaşkanlığı seçimleri Cumhurbaşkanı Bronislaw Komorowski'yi sürpriz sonuçla koltuğundan etti. Seçimin galibi oyların yüzde 53'ünü alan Andrzej Duda oldu. Polonya’da 25 Ekim 2015 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde AB karşıtlığı ile tanınan muhafazakâr Hak ve Adalet Partisi (PiS), Polonya Parlamentosunda salt çoğunluğu elde etti. Açıklanan sonuçlara göre, PiS oyların yüzde 38’i ile 238 sandalyeyi elde ederken, hükümetteki Başbakan Ewa Kopacz başkanlığındaki liberal Yurttaş Platform (PO) yüzde 23,4 ile 135 sandalye elde etti. Açıklanan bilgilere göre katılım oranının yüzde 51,6 olduğu seçimlerin ardından Jaroslaw Kaczynski başkanlığındaki PiS, Polonya’da tek iktidar partisi olma yolunda ilerliyor.  

8-9 Temmuz 2016 tarihinde NATO Zirvesi Polonya’nın ev sahipliğinde Varşova’da gerçekleştirildi. NATO Varşova Zirvesi’nin gündeminde doğu cephesinde Rusya’nın varlığı, güney cephesinde ise IŞİD’in ve çökmüş devletlerin ortaya koyduğu terör tehdidinin yanı sıra, göç ve siber güvenlik konuları yer aldı.

Ülkenin temel ekonomik göstergelerine buradan ulaşılabilir.