Çek Cumhuriyeti

Vizegrad Şövalyesi krize karşı

Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında en güçlü ekonomik performansa sahip ülke olan Çek Cumhuriyeti, 2003-2008 yılları arasında yılda ortalama yüzde 5 oranında büyüyerek kişi başı GSYİH’sini AB ortalamasının yüzde 73’ünden, yüzde 80’ine çıkarmayı başardı. Çek Cumhuriyeti’nde iç piyasaya odaklanan finans sektörü, kriz dönemini nispeten güvenli bir şekilde geçirmesine karşın açık ve ihracata dayalı olan reel ekonomi, Almanya başta olmak üzere ihracat pazarlarının ekonomik performansındaki değişimden oldukça etkilendi. 2008 yılının sonlarına doğru AB ekonomisinin daralmaya girmesiyle dış talebin azalması, endüstriyel üretimde ve ihracatta çift haneli düşüşlerin yaşanmasına neden oldu ve 2009 yılında ekonomi yüzde 4,5 oranında küçüldü. Buna karşın, 2009’un ikinci yarısından itibaren ekonomi yavaş yavaş toparlanmaya başladı. Büyüme oranı 2010 yılında yüzde 2,5; 2011 yılında ise yüzde 1,9 oranında kaydedildi. Ancak 2012 yılında dış talepteki ani düşüş ve iç talepteki azalma nedeniyle, Çek Cumhuriyeti’nin ekonomisi, 2012 yılında tekrar daralmaya girdi ve yüzde 1,3 oranında küçüldü. 2012 yılında enerji ve gıda fiyatlarındaki artış, mali konsolidasyon tedbirleri ve düşük ücret artışları, hane halkı tüketim harcamalarının gerilemesinde etkili oldu. 2013 yılında da daralma yaşanırken, ekonomi yüzde 0,7 oranında küçüldü. 2013 yılının ikinci yarısı itibarıyla Çek Cumhuriyeti’nde sağlam bir ekonomik toparlanma dönemine girdi. 2014 yılının ikinci yarısında, jeopolitik gerilimlere rağmen ihracatta artış yaşanması bekleniyor. Büyümeyi destekleyen en önemli faktörler ise, hane halkı tüketiminde ve yatırımlarda yaşanan artış olarak öne çıkıyor. Avrupa Komisyonu 2014 sonbahar tahminlerine göre, Çek Cumhuriyeti’nde büyümenin 2014 yılında yüzde 1,7’ye ulaşacak. 2015 ve 2016 yıllarında istihdam piyasasındaki iyileşme ve vergilerdeki hafiflemeye bağlı olarak büyümenin hız kazanması öngörülüyor.

Kriz ile birlikte artan kamu harcamaları, 2009 yılında bütçe açığının da artmasına ve Çek Cumhuriyeti hakkında Aralık 2009 itibarıyla aşırı bütçe açığı prosedürü başlatılmasına yol açtı. Bu kapsamda, Çek Cumhuriyeti’nin 2013-2014 mali yılında bütçe açığının GSYİH’ye oranını İstikrar ve Büyüme Paktı’nda belirlenen yüzde 3’lük referans değerin altına çekmesi gerekmekteydi. Çek Cumhuriyeti’nin bütçe açığının GSYİH’ye oranı 2013 yılında yüzde 1,5 olarak kaydedildi. Bunun üzerine AB Konseyi, 20 Haziran 2014 tarihinde, Çek Cumhuriyeti hakkında başlatılan aşırı bütçe açığı prosedürünü sonlandırdığını açıkladı. Avrupa Komisyonu’nun tahminlerine göre, 2014 yılında bütçe açığının GSYİH’ye oranının önümüzdeki dönemde yükselmesi, ancak İstikrar ve Büyüme Paktı’nda belirlenen yüzde 3’lük referans değerin altında kalması bekleniyor. 2014 yılında bu oranın yüzde 1,4’e; 2015 yılında ise 2,1’e yükselmesi bekleniyor.

Ülkenin temel ekonomik göstergelerine buradan ulaşılabilir.