Bulgaristan

AB’nin en yoksul ülkesinin krizle mücadelesi

Bulgaristan, 2004-2008 yılları arasında doğrudan yabancı yatırımlar, banka kredileri ve artan iç tüketim sayesinde yılda ortalama yüzde 6’dan fazla büyüdü. Küresel krizin etkisiyle, iç talep, üretim ve ihracatta yaşanan düşüş sonuncunda 2009 yılında daralmaya giren Bulgaristan ekonomisi, yüzde 5,5 oranında küçüldü. 2010 yılında, ihracattaki önemli artışa karşın ekonomik büyüme binde 4 ve 2011’de ise yüzde1,8 oranında kaydedildi. 2012 yılında Avro Alanı’ndaki borç krizi ve ihracat pazarlarındaki zayıf talep sonucu büyüme hızının yavaşlaması sonucu Bulgaristan, ancak binde 8 oranında büyüme sergiledi.

Hükümetin mali disiplini sağlamaya yönelik önlemleri ve Leva’nın avroya sabitlenmiş olması, Bulgaristan’da, komşusu Yunanistan başta olmak üzere birçok Avro Alanı ülkesinin içerisinde bulunduğu zorlukların yaşanmamasında etkili oldu. Ancak hükümetin kamu finansmanını kontrol altında tutmak üzere kabul ettiği önlemler, kamu harcamalarında büyük kesintilere ve kamu çalışanlarının maaş zamlarının dondurulmasına yol açtı.

2009 yılında bütçe açığının GSYİH’sinin yüzde 3’ünü geçmesi üzerine Bulgaristan hakkında Temmuz 2010’da aşırı bütçe açığı prosedürü başlatıldı. Hükümetin bütçe açığını kontrol altına alarak 2011 yılında bu oranı yüzde 2’ye çekmeyi başarması sonucunda, aşırı açık prosedürü Haziran 2012’de kapatıldı. Krize rağmen Bulgaristan, bütçe açığının ve kamu borcunun GSYİH’ye oranı bakımından AB genelinde en sağlıklı göstergelere sahip ülkeler arasında yer alıyor. Nitekim 2012 yılında Bulgaristan’ın bütçe açığının GSYİH’ sine oranı binde 8; kamu borcunun GSYİH’ sine oranı ise yüzde 18,5 oldu.

Bulgaristan’da, krizin etkisiyle 2008 yılında yüzde 5,6’dan 2012 yılında yüzde 12,2’ye ulaşan işsizlik oranı, AB ortalamasının üzerinde seyrediyor. Genç nüfus işsizliği ise AB ortalamasının üzerinde ve 2012 yılında yüzde 28,1 oranında kaydedildi.

Kişi başı milli gelir bakımından refah düzeyi en düşük AB ülkesi konumunda bulunan Bulgaristan’da, büyümenin itici gücü olan doğrudan yabancı yatırımların krizin etkisiyle ciddi anlamda azalması, önce işsizlik oranındaki büyük artışa ve ardından da halkın giderek fakirleşmesi ve yaşam standardının düşmesine neden oldu. Diğer yandan yolsuzluğun yaygın olması da Bulgaristan halkının büyük tepkisine yol açtı. Şubat 2013’te, yüksek elektrik faturaları, on binlerce kişinin sokaklara dökülmesine ve büyük çaplı protestolara neden olurken, dört kişinin kendini yakmasıyla sonuçlanan protestolar h metin istifasını da beraberinde getirdi. Hükümetin istifasının ardından, 12 Mayıs 2013’te gerçekleşen erken genel seçimleri Bulgaristan’ın Avrupalı Geleceği için Vatandaşlar Partisi (GERB) ilk sırada tamamlasa da GERB, hükümeti kurma görevini kabul etmedi. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev, bu görevi partilerin dışarıdan destek sağlayacağı bir teknokratlar hükümeti kurması için Sosyalist Parti’nin desteğini alan Maliye Eski Bakanı Plamen Oreşarski’ye verdi. Bulgaristan’daki Türkleri temsil eden Hak ve Özgürlükler Partisi’nin de desteğini alan teknokratlar hükümeti, 29 Mayıs 2013 tarihinde güvenoyu alarak görevine başladı.

Ocak 2013’te, Bulgaristan’da, Hükümet tarafından yeni bir nükleer santralın inşa edilmesine karar verdi. Bu karar, ülkede büyük tartışmalara yol açtı. AB ortalamasına göre, ülkenin enflasyon rakamları son derece düşük düzeyde bulunuyor. 2013 yılında yüzde 0,4, 2014 yılında 0,5, 2015 yılında ise Komisyon’un verilerine göre, yükselmeye devam ederek, yüzde 1,8’e tırmanması bekleniyor. İşsizlik oranında bakılınca, 2013 yılının ikinci yarısından itibaren 4 yıl aradan sonar ilk defa düzelme tespit edildi.  Bu gelişme de büyük ölçüde tarım sektöründeki iyileşmeden kaynaklanıyor. Bununla beraber, işsizliğin , 2014’te yüzde 12,7, 2015’te ise yüzde 12,1’e düşmesi öngörülüyor. Kamu borcunun ise artma eğilimi bulunuyor. 2013 yılında yüzde 19,4 iken, 2014 yılında yüzde 22,7’ye, 2015 yılında ise yüzde 24,1’e tırmanması öngörülüyor. Cari dengede ise  önümüzdeki yıllarda düşüş öngörülüyor. 2014 yılında yüzde 1,3’ten 2015’te dengelenmesi bekleniyor.

26 Mart 2017 tarihinde gerçekleşen erken seçim için sandık başına giden Bulgaristan’da zafer eski Başbakan Boyko Borisov’un lider olduğu merkez sağ partisi GERB’in oldu. Bulgaristan Merkez Seçim Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre, yüzde 4’lük seçim barajını geçen beş parti parlamentoya girmeye hak kazandı. Buna göre, eski Başbakan Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisi (GERB) oyların yüzde 35,55’ini alarak birinci parti oldu. GERB’i sırasıyla, yüzde 27,02 ile Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP), yüzde 9,12 ile radikal sağ partiler koalisyonu Birleşik Vatanseverler ve yüzde 8,94 ile Bulgaristan Türklerinin en önemli siyasi temsilcisi olan Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) takip etti.  

Ülkenin temel ekonomik göstergelerine buradan ulaşılabilir.