Haircut

Avrupa Merkez Bankası tarafından, dayanak varlıklar için uygulanan bir risk kontrol önlemidir. Buna göre, dayanak varlıkların değeri belirli bir yüzde oranı şeklinde hesaplanır ve bu yüzde oranına “saç tıraşı” ismi verilir. Bunun amacı, gösterilen teminata karşı bankaların, teminatı nakde çevirme gereği ortaya çıktığında menkul değerin piyasa değerindeki düşüşlerden kaynaklanabilecek kayıplara karşı kendilerini koruma ihtiyacıdır. Risk kontrol önlemleri, özellikle Avro sistemi kredi operasyonlarında, dayanak varlıkları, karşı tarafın iflası durumunda finansal kayıplara karşı korumak için uygulanmaktadır. Risk kontrol araçları Avro Alanı için uyumlaştırılmıştır ve hangi aracın kullanılacağına Avrupa Merkez Bankası karar verir. Avro sisteminde krediler ancak teminat karşılığında verilmektedir. Merkez bankası ve kredi bankası operasyonları için güvence olarak gösterilen dayanak varlıklar, teminat olarak adlandırılmaktadır. Kabul edilmeleri için bu varlıkların bazı kriterlere uygun olması şartı aranır. Saç tıraşı, varlığın risk düzeyi ile orantılı olarak hesaplanır.

Capital Requirements Package (CRD IV/CRR)

Sermaye Yeterliliğine ilişkin oluşturulan yeni Paket (CRD IV/CRR) ile Basel III Anlaşması kapsamında, uluslararası ihtiyati bankacılık kurallarının AB geneline adapte edilmesi öngörülmektedir. 20 Temmuz 2011 tarihinde kabul edilen bir Yönerge ve bir Tüzük’ten oluşan bu yeni Paket, 2006/48 ve 2006/49 Sayılı Sermaye Yeterliliği Yönergeleri’nin (CRD) yerine geçmekte ve böylelikle AB bankaları ve yatırım şirketlerinin sermaye yeterliliklerine ilişkin yasal zemi oluşturmaktadır.

Bu yeni mevzuat ile AB bankacılık sektöründe esnekliğin artırılması ve bankaların ekonomi faaliyeti ve büyümeyi finanse etmelerinin temin edilmesi amaçlanmaktadır. CRD IV Paketi, Avrupa bankalarının ihtiyaç duydukları sermayeyi ve likiditeleri artırılmaları ve böylelikle yine bankaların krize karşı daha sağlam zeminde olmalarını hedeflemektedir. Diğer yandan da banka denetim mekanizmasında bir Avrupa çerçevesi oluşturularak, tek kural kullanılması amaçlanmaktadır. Bu paket ile getirilen önemli değişiklikler ise şunlardır:

• Kaldıraç oranı (leverage cap) getirilmesi,
• Sermayenin tanımlanmasının güçlendirilmesi,
• Bazı gölge banka konularının ele alınması.

14 Aralık 2011 tarihinde Avrupa Parlamentosu Raportörü Avusturyalı parlamenter Othmar Karas, CRD IV/CRR mevzuat anlaşma taslağını yayımlanmış ve bu anlaşma 30 Mayıs 2012 tarihinde AB Ekonomi ve Maliye Bakanları Konseyi tarafından kabul edilmiştir. Bu anlaşmanın 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.

Bu anlaşma çerçevesindeki ilgili düzenlemeler kapsamında, üye ülkelerin ilave kurallar getirmeleri halinde, sermaye gereksinimlerini toplam varlıklarının yüzde 8’ine kadar çıkarmaları gerekmektedir. Bankaların 30 günlük nakit akımını sağlayacak düzeyde nakit bulundurmaları istenmektedir. Ayrıca, şeffaflık kuralları gereği, bankaların kâr ve vergilere ilişkin detayları ülke bazında birbirlerine iletmeleri beklenmektedir. Bu Paket kapsamında alınan bir diğer önemli önlem de banka çalışanlarına ödenen primlere ilişkindir. Bu kapsamda, bankacılara ödenen primlere bir tavan faiz oranı sınırlaması getirilmektedir. Böylelikle bankaların çalışanlarına vereceği primlerin sabit maaş miktarının üzerine çıkmaması; ancak hissedarlar tarafından onaylanması halinde yıllık maaşın iki katı prim verilebilmesi öngörülmektedir. Primlere ilişkin uygulamanın, 2015 yılında itibaren hayata geçirilmesi beklenmektedir.

Standard & Poors

ABD kuruluşu olup merkezi New York’ta bulunan uluslararası düzeyde bir kredi değerlendirme kuruluşudur. S&P’nin ülkelere verdiği kredi notuna göre bu ülkelere kredi vermek isteyen yatırımcılar, ülkelerin kredi uygunluğunu göz önüne alıp buna göre faizleri değerlendirmeye alırlar.

Stress Tests

Genel anlamıyla stres testleri, olumsuz ekonomik ve finansal gelişmelerin meydana gelmesi halinde, bunlara karşı sağlam bir şekilde ayakta durabilmeleri için bankaların ve kredi kuruluşlarının yeterli düzeyde sermaye bulundurup bulundurmadıklarının tespitidir. Stres testleri, banka ve kredi kurumlarının kendi bünyelerinde risk yönetimi kapsamında ya da bankacılık sektörü denetim kurumlarının düzenleme ve denetim faaliyetleri kapsamında yürütülür. Söz konusu testlerin amacı, bankacılık sisteminde zayıf noktaların erken aşamada tespit edilmesi ve bankalar ve düzenleyici kurumlar tarafından önleyici tedbirlerin alınmasıdır. Avrupa Bankacılık Kurumu, AB’de finansal piyasaların düzgün işlemesinden sorumlu olarak, mikro düzeyde potansiyel risklerin ve kırılganlıkların tespiti ve önlenmesi göreviyle AB genelinde stres testleri gerçekleştirir. Avrupa Bankacılık Otoritesi, Avrupa Sistemik Risk Kurulu, Avrupa Merkez Bankası ve Avrupa Komisyonu’yla birlikte stres testlerini yürütür.